شروع آیه 110
· ارتباط این آیه با آیه 109:
در آیه 109 آمد که یهود بر علیه شما کار فرهنگی میکنند و مسلمانان در مقابل این امر صبر است و دو دستور دیگر در ایه 110 داده میشود که نماز بخوانید و زکات بپردازید.
بند اول آیه : وَ أَقیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا اَّکاةَ
بند دوم: وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ مِنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّه
بند سوم: إِنَّ اللَّهَ بِما تَعْمَلُونَ بَصیرٌ
هر 3 بند آیه از مهمات قرآن است که بار ها تکرار شده اند. این منطق قرآن است که مطلب را با مقدمات و ماخر های متفاوت بیان میکند.
· سوال: رابطه اقیم الصلاه و اتو اکاه با دستورات قبلی چیست ؟؟
رابطه آن دو رابطه علت و معلول است. به این جهت اقیم الصلاه رابطه انسان با خدا است و اتو اکاه رابطه انسان با انسان است. انسان ان اندازه که به خدا نزدیک میشود محبت در او بیشتر میشود و هر چه قدر که از خدا دور میشود عداوت و بغضا در او بیشتر میشود. در اقامه نماز نیز ارتباط با خالق برقرار میشود و این ارتباط با الرحم الراحمین است و محبت میبینیم و محبت میکنیم و محبت کردن ما به پرداخت زکات است.
اگر دیدیم که کسی نماز خواند ولی بخیل است در این صورت نماز ما مشکل داشته است.
· رابطه آن با آیه قبلی چیست؟؟
رابطه ای که برای نماز و زکات مطرح شد برای عفو و صفح نیز مطرح است زیرا کسی که نماز میخواند و زکات میدهد میتواند ببخشد.عبارت دیگر رابطه نماز با بخشیدن نیز رابطه علیت و معلولیت است که اگر نماز نباشد بخشیدن نیز نمیتواندباشد.
· رابطه اقیم اصلاه و اتو اکات با فاعفوا و الصفحو از جهت دیگر:
اگر انسان بخواهد با دشمن بجنگد باید اول با دشمن اتمام حجت کند و این عفو صفح اتمام حجت با دشمن است تا دشمن فرصت بازگشت داشته باشد ولی در مقابل باید در میان خود کار تشکیلاتی کرد تا تقویت شویم. و این رشد از دو جهت است:
1. خود افراد جامعه باید تقویت شوند
2. جامعه باید رشد داشته باشد.
برای تقویت فردی: اقیم الصلاه، کسی که به منبع قدرت وصل شود خود به خود قدرت مند میشود.
· رابطه صلاه و زکات با جمله و ما تقدموا لانفسکم . :
نماز یک واجب شرعی است و زکات نیز یک واجب شرعی است و خدا این واجب عمل شده برای ما تا قیامت نگه خواهد داشت.
· رابطه "وَ أَقیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا اَّکاة" با "وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ مِنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّه" در چیست؟؟؟
(جواب این سوال ساده نیست زیرا بعد از دستور فردی (صلاه) و بعد از دستور جمعی (زکات) این دستور امده است) یهود گفت که دین از آن ماست و کتاب خدا نیز کتابی است که به ما نازل شده است و ارتباط مسلمانان را با خدا انکار کردند حتی گفتند که مشرکین ازمسلمانان بهتر هستند. در این حال بود که خدا فرمود طرف حساب مسلمانان من هستم و با یهود کاری نداشته باشید.
· "تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّه" 2 قول :
1. ثواب آن عمل ها در نزد خدا است
2. خدا جایی نوشته ای دارد که عمل آنها در آنجا کتوبا محفوظ است.
3. قاعده تجسم اعمال: پاداش اعمال در قیامت خود عمل است و غیر از عمل چیز دیگری نیست.
· در آیه فرمود "لانفسکم"
نمل/40
قالَ الَّذی عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْکِتابِ أَنَا آتیکَ بِهِ قَبْلَ أَنْ یَرْتَدَّ إِلَیْکَ طَرْفُکَ فَلَمَّا رَآهُ مُسْتَقِرًّا عِنْدَهُ قالَ هذا مِنْ فَضْلِ رَبِّی لِیَبْلُوَنی أَ أَشْکُرُ أَمْ أَکْفُرُ وَ مَنْ شَکَرَ فَإِنَّما یَشْکُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ کَفَرَ فَإِنَّ رَبِّی غَنِیٌّ کَریمٌ (40)
عنکبوت/6
وَ مَنْ جاهَدَ فَإِنَّما یُجاهِدُ لِنَفْسِهِ إِنَّ اللَّهَ لَغَنِیٌّ عَنِ الْعالَمینَ (6)
فاطر/18
وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى وَ إِنْ تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلى حِمْلِها لا یُحْمَلْ مِنْهُ شَیْءٌ وَ لَوْ کانَ ذا قُرْبى إِنَّما تُنْذِرُ الَّذینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَیْبِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ مَنْ تَزَکَّى فَإِنَّما یَتَزَکَّى لِنَفْسِهِ وَ إِلَى اللَّهِ الْمَصیرُ (18)
· "تقدموا" بعضی از مفسران برداشت کرده اند که اعمال دو گونه اند اعمالی که از پیش فرساده میشوند و اعمالی که بعدا فرستاده میشوند. و اعمالی که از پیش فرساده میشوند بهتر از اعمالی است که بعد از مرگ فرستاده میشوند.
یس/12
إِنَّا نَحْنُ نُحْیِ الْمَوْتى وَ نَکْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ وَ کُلَّ شَیْءٍ أَحْصَیْناهُ فی إِمامٍ مُبینٍ (12)
اشکال استاد: این تقسیم درست است ولی همه آن عمل ها جزو "ما تقدموا" هستند زیرا همه انها توسط خود انسان قبل از مرگ مهیا شده اند زیرا ملاک مرگ نیست بلکه ملاک در این آیه قیامت است یعنی معنی آیه این است که اعمالی که قبل از قیامت میفرستید.
· پرداخت زکات برای تالیف قلوب است؟؟ (یعنی برای اتحاد مسلمانان باشد)
پرداخت زکات منفعت اصلی آن تالیف قلوب نیست.
انفال/63
توضیح : تالیف قلوب کار خدا است
آل عمران/103
"إِنَّ اللَّهَ بِما تَعْمَلُونَ بَصیرٌ "
چند نکته از این قسمت آیه استفاده میشود:
· چیزیکه مدانیم که عمل خود را در نزد خدا حاضر میابیم در این صورت عملی را از روی شک و تردید انجام نمیدهیم.
· در این قسمت آخر ایه: 1.وعد است 2. وعید است 3. امر است 4.زجر است
این 2 جمله با بیان های مختلف در قسمت های مختلف قرآن امده است:
سباء/3
وَ قالَ الَّذینَ کَفَرُوا لا تَأْتینَا السَّاعَةُ قُلْ بَلى وَ رَبِّی لَتَأْتِیَنَّکُمْ عالِمِ الْغَیْبِ لا یَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقالُ ذَرَّةٍ فِی السَّماواتِ وَ لا فِی الْأَرْضِ وَ لا أَصْغَرُ مِنْ ذلِکَ وَ لا أَکْبَرُ إِلاَّ فی کِتابٍ مُبینٍ (3)
· از نکته و ایه بالا استفاده میشود که خدا عالم به جزئیات است.
· اینکه این آیه شریفه از اول ایه هم از دنیا صحبت میکند (اقامه نماز و زکات) و هم از آخرت صحبت میکند
· گستره کار خیر است . کار خیر فقط نماز و زکات نیست بلکه این دو راس کار های خیر هستند.
· کلمه زکات در قران تمام پرداخت های مالی اعم از واجب و مستحب است.
· انفاق در قران شامل پرداخت غیر مالی نیز میشود. شامل علم نیز میشود.
· برخی عرفا مطرح میکنند ، بعد از رسیدن به عرفان سعی میکنند که در کار های اجتماعی و ی شرکت نکنند. آیه 110 بقره این عمل را نفی میکند زیرا پرداخت زکات بالاترین کار اجتماعی است.
· اقیم الصلاه و اتو اکات را این چنین معنا میکنیم نماز را برپا میکنیم و زکات را پرداخت میکنیم در حالی که قران بعضی از جاها وادار کردن دیگری به نماز و وادار کردن دیگری به پرداخت زکات میکنیم. آیا میتوان از آیات استفاده کرد که دو نوع اقامه نماز و دو نوع پرداخت زکات داریم.
· یکی از مباحثی که قران مطرح میکند مضمون این دو ایه است: عده ای بر علیه شما کار فرهنگی می کنند شما باید در مقابل 4 کار انجام بدهید: 1. اقامه نماز 2. پرداخت زکات 3. 4. با انجام این کار ها قطعا پیروزی با اسلام است.
آل عمران/118
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا بِطانَةً مِنْ دُونِکُمْ لا یَأْلُونَکُمْ خَبالاً وَدُّوا ما عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضاءُ مِنْ أَفْواهِهِمْ وَ ما تُخْفی صُدُورُهُمْ أَکْبَرُ قَدْ بَیَّنَّا لَکُمُ الْآیاتِ إِنْ کُنْتُمْ تَعْقِلُونَ (118)
مائده/105
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ لا یَضُرُّکُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَیْتُمْ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ جَمیعاً فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (105)
نساء/113
قاعده تجسم اعمال:
پاداش و کیفر اعمال:
3 نظریه در این مورد وجود دارد:
1. مشهور: پاداش ها و کیفر هایی که در روایت و ایات ذکر شده است قراردادی است.
2. تمام کیفر ها و پاداش ها مخلوق روح و نفس ادمی است. اعمال انسانی در روح انسان ملکات و صفات را خلق میکند و این صفات و ملکات جزو ذات انسان میشود و در قیامت همین ملکات به صورت عذاب و نعمت که مناسب با خویش و مناسب با همان ملکه و صفت است ایجاد میشود.
3. نظریه تجسم اعمال [1]:
· عینیت جزا با عمل انسان در دنیا
بقره/25
وَ بَشِّرِ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ کُلَّما رُزِقُوا مِنْها مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقاً قالُوا هذَا الَّذی رُزِقْنا مِنْ قَبْلُ وَ أُتُوا بِهِ مُتَشابِهاً وَ لَهُمْ فیها أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ وَ هُمْ فیها خالِدُونَ (25)
توضیح : میوه های بهشتی ثمره اعمال ما نیستند ولی از این قسمت آیه استفاده میشود که این نعمات همان عمل هایی است که در دنیا انجام داده ایم. انسان اگر در دنیا
بخش اول از مدارک قاعده (عینیت عمل جزا)
25/بقره
10/نسا
174/نسا
بخش دوم از مدارک قاعده
خود عمل در قیامت احضار میشود:
110/بقر ه
وَ أَقیمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا اَّکاةَ وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِکُمْ مِنْ خَیْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِما تَعْمَلُونَ بَصیرٌ (110)
توضیح آیه: عمل از بین نمیرود بلکه به جایی فرستاده میشود که خودمان به آنجا میرویم.
آل عمران/30
یَوْمَ تَجِدُ کُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُحْضَراً وَ ما عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَیْنَها وَ بَیْنَهُ أَمَداً بَعیداً وَ یُحَذِّرُکُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ (30)
توضیح آیه: واژه محضر را در جایی به کار میبرند که اراده نباشد یعنی خود خدا احضار میکند.
تکویر/14
زال/7
ق/22
لَقَدْ کُنْتَ فی غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَکَشَفْنا عَنْکَ غِطاءَکَ فَبَصَرُکَ الْیَوْمَ حَدیدٌ (22)
درباره این سایت